Học Quay Phim Cho Người Mới Bắt Đầu: Hướng Dẫn Từ A-Z Năm 2025

Bạn đam mê sáng tạo video nhưng sản phẩm làm ra luôn bị rung, mờ, thiếu chuyên nghiệp? Bạn muốn học quay phim một cách bài bản nhưng không biết bắt đầu từ đâu giữa một “biển” thông tin?

Đừng lo lắng. Bài viết này chính là lộ trình chi tiết nhất dành cho bạn. Chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn từ những bước đi đầu tiên như chọn thiết bị, làm chủ thông số, cho đến các kỹ thuật quay phim chuyên nghiệp để tạo ra những video thu hút hàng ngàn, thậm chí hàng triệu lượt xem.

Bất kể bạn muốn trở thành một YouTuber, một nhà sáng tạo nội dung trên TikTok, hay muốn đầu tư làm video một cách nghiêm túc để phục vụ công việc, hãy bắt đầu ngay thôi!

Phần 1: Nền Tảng Cốt Lõi – Bước Đi Đầu Tiên Nhưng Quan Trọng Nhất

Trước khi nghĩ đến những cảnh quay phức tạp, bạn cần nắm vững những viên gạch nền tảng. Đây là thứ phân biệt một người quay phim nghiệp dư và một người thực sự hiểu họ đang làm gì.

1. Lựa chọn thiết bị năm 2025: Từ điện thoại đến máy quay chuyên nghiệp

Tùy thuộc vào mục đích và ngân sách, việc lựa chọn đúng thiết bị sẽ quyết định 50% thành công của bạn.

• Điện thoại thông minh (Smartphone): Đừng xem thường! Các chế độ như Cinematic Mode trên iPhone hay Pro Video trên Samsung cho phép bạn tùy chỉnh thông số và tạo ra những video có độ sâu trường ảnh ấn tượng. Đây là lựa chọn tuyệt vời để bắt đầu, đặc biệt cho các video ngắn trên mạng xã hội.

• Máy ảnh không lật gương (Mirrorless): Lựa chọn vàng cho sự cân bằng giữa chất lượng và tính linh hoạt. Các dòng máy như Sony A7 IV, Canon R6 Mark II, hay Fujifilm X-S20 cho phép bạn thay đổi ống kính, quay video 4K chất lượng cao và cung cấp các profile màu Log để hậu kỳ chuyên sâu hơn.

• Máy quay phim bán chuyên (Prosumer Camcorder): Khi bạn cần quay trong thời gian dài như sự kiện, hội thảo, phỏng vấn, đây là lựa chọn vượt trội. Các dòng máy như Canon XA/XF series hay Sony HXR/PXW series có ưu điểm:

  • Ergonomics: Thiết kế để cầm nắm và thao tác trong nhiều giờ.

  • Âm thanh chuyên nghiệp: Tích hợp sẵn cổng âm thanh XLR để kết nối micro chuyên dụng, cho chất lượng âm thanh vượt trội.

  • Kính lọc ND tích hợp: Cho phép bạn quay với khẩu độ lớn ngoài trời nắng gắt mà không bị cháy sáng.

• Máy quay phim chuyên nghiệp (Cinema Camera): Dành cho những ai muốn chất lượng hình ảnh ở mức cao nhất để sản xuất phim ngắn, MV ca nhạc hay quảng cáo (TVC). Các dòng máy từ Blackmagic Design (Pocket Cinema Camera 6K, URSA), RED, hay ARRI mang lại:

  • Chất lượng hình ảnh đỉnh cao: Khả năng ghi hình định dạng RAW, cho sự linh hoạt tối đa trong khâu chỉnh màu.

  • Dải tương phản động (Dynamic Range) cực rộng: Giữ lại chi tiết ở cả vùng sáng nhất và vùng tối nhất trong khung hình.

  • Tính module: Dễ dàng tùy biến, lắp ráp với nhiều phụ kiện chuyên dụng.

2. “Tam Giác Vàng” Thông Số: Làm Chủ Hoàn Toàn Máy Quay

Đây là 3 yếu tố bạn phải hiểu rõ để thoát khỏi chế độ “Auto”.

• Khẩu độ (Aperture – f): Là độ mở của ống kính, kiểm soát lượng ánh sáng đi vào và độ sâu trường ảnh (khả năng xóa phông). Số f càng nhỏ (ví dụ f/1.8) thì khẩu độ càng lớn, ánh sáng vào càng nhiều và phông nền càng mờ.

• Tốc độ màn trập (Shutter Speed): Là thời gian màn trập mở ra để ánh sáng chiếu vào cảm biến. Nó ảnh hưởng đến độ sáng và độ mờ của chuyển động (motion blur). Quy tắc 180 độ kinh điển là đặt tốc độ màn trập gấp đôi tốc độ khung hình (ví dụ: quay 24fps thì đặt tốc độ 1/50s) để có chuyển động tự nhiên nhất.

• ISO: Là độ nhạy sáng của cảm biến. ISO càng cao, video càng sáng trong điều kiện thiếu sáng, nhưng cũng dễ bị nhiễu (noise). Hãy luôn giữ ISO ở mức thấp nhất có thể.

Phần 2: Kỹ Thuật Quay Phim Để “Thôi Miên” Người Xem

Khi đã làm chủ thiết bị, đây là lúc bạn học ngôn ngữ của điện ảnh để kể câu chuyện của mình một cách hấp dẫn.

1. Bố Cục Khung Hình: Linh Hồn Của Thước Phim

Đừng chỉ đặt chủ thể vào chính giữa. Hãy áp dụng các quy tắc bố cục để tạo ra những khung hình có chiều sâu và thẩm mỹ.

• Quy tắc 1/3 (Rule of Thirds): Chia khung hình thành 9 ô bằng nhau bởi 2 đường dọc và 2 đường ngang. Đặt chủ thể hoặc các yếu tố quan trọng vào các giao điểm để tạo sự cân bằng và thu hút.

• Đường dẫn (Leading Lines): Sử dụng các đường thẳng trong thực tế (con đường, hàng rào, tòa nhà) để dẫn mắt người xem vào chủ thể chính.

• Khung trong khung (Frame within a Frame): Sử dụng các yếu tố như ô cửa sổ, vòm cây để tạo một khung hình tự nhiên bao quanh chủ thể, làm tăng chiều sâu cho cảnh quay.

2. Ngôn Ngữ Của Cảnh Quay Và Góc Máy

Kết hợp các cỡ cảnh khác nhau để tạo nhịp điệu và cảm xúc cho video.

• Toàn cảnh (Wide Shot): Cho thấy bối cảnh, nơi diễn ra câu chuyện.

• Trung cảnh (Medium Shot): Quay từ thắt lưng trở lên, cho thấy ngôn ngữ cơ thể của nhân vật.

• Cận cảnh (Close-up): Tập trung vào khuôn mặt, nhấn mạnh cảm xúc.

• Đặc tả (Extreme Close-up): Tập trung vào một chi tiết nhỏ (ánh mắt, giọt nước mắt) để tạo tác động mạnh mẽ.

1. Toàn cảnh  

Là cảnh quay rộng, bao quát khoảng không gian hoặc diện tích địa hình lớn nhất. Khi xem cảnh quay này, người ta chỉ biết: Đó là một làng quê, một thành phố, một dòng sông hay một cánh đồng. Mà chưa biết cụ thể nó là cái gì? Ở đâu? Và như thế nào? Cảnh quay nhân vật, con vật, đồ vật, sản phẩm bạn điều chỉnh khuôn hình như ảnh dưới đây. 

2. Trung cảnh

Là cảnh quay thu hẹp lại một chút so với toàn cảnh. Người xem đã bắt đầu hình dung được cụ thể hơn về làng quê ấy, thành phố ấy, con sông và cánh rừng ấy ra sao. Nó tạm đủ để phân biệt với những người khác. Khi quay hình ảnh con người, trung cảnh được cắt từ dưới đầu gối (như ảnh). Cảnh quay nhân vật, con vật, đồ vật, sản phẩm…cũng áp dụng tương tự.

3. Cận cảnh

Là cảnh quay miêu tả hình ảnh cụ thể diễn ra tại làng quê, thành phố, ngọn núi, con sông… Thí dụ: Hình ảnh nhộn nhịp tại chợ quê, cảnh sinh hoạt con người dưới cây đa bến nước. Hình ảnh sầm uất, người xe qua lại tại các gian hàng, siêu thị ở các thành phố. Hình ảnh đôi bờ xanh mướt, những con thuyền trôi lững lờ trên sông. Hình ảnh những cây cối cao to, dòng suối chảy róc rách, những loài vật đang sinh sống trong rừng…(Xem ảnh 1). Với cảnh quay nhân vật, con vật, đồ vật, sản phẩm…áp dụng khuôn hình như ảnh 2.  

4. Đặc tả  

Là cảnh quay mà bạn cho đối tượng quay tràn đầy trên khuôn hình. Thí dụ: Bạn quay từng gương mặt: già, trẻ, gái, trai… Từng con vật: hươu, nai, chim, sóc…Làm rõ đặc điểm, đặc tính của đối tượng mà mình muốn người xem hiểu rõ.   

Bạn xem kỹ hình ảnh minh họa rồi điều chỉnh máy quay lấy khuôn hình tương tự như thế là được. Sau đó, quá trình dựng phim sẽ phải sắp xếp lại các hình ảnh. Làm sao đó để kể một câu chuyện mà ai xem cũng hiểu được.

3. Chuyển Động Máy Quay: Thổi Hồn Cho Cảnh Quay Tĩnh

Kỹ thuật quay phim là một lĩnh vực nghệ thuật và khoa học, bao gồm các kỹ năng và kiến thức cần thiết để ghi lại hình ảnh động một cách hiệu quả và sáng tạo. Nắm vững các kỹ thuật quay phim sẽ giúp bạn tạo ra những thước phim ấn tượng, thu hút và truyền tải được thông điệp mà bạn muốn.

Dưới đây là một số kỹ thuật quay phim quan trọng:

• Khung hình: Khung hình là yếu tố đầu tiên cần quan tâm khi quay phim. Bạn cần lựa chọn khung hình phù hợp với nội dung, thể loại phim và mục đích sử dụng.

• Góc quay: Góc quay là vị trí đặt máy quay so với đối tượng được quay. Góc quay có thể ảnh hưởng đến cách người xem nhìn nhận và cảm nhận về cảnh phim. Một số góc quay phổ biến bao gồm:

  • Góc ngang (Eye-level shot): Quay từ tầm mắt của người xem, tạo cảm giác tự nhiên và chân thực.
  • Góc cao (High angle shot): Quay từ trên cao xuống, tạo cảm giác choáng ngợp hoặc thu hẹp đối tượng.
  • Góc thấp (Low angle shot): Quay từ dưới lên, tạo cảm giác hùng vĩ hoặc tôn vinh đối tượng.

• Chuyển động máy quay: Chuyển động máy quay có thể giúp tăng thêm sự sinh động và hấp dẫn cho cảnh phim. Một số kỹ thuật chuyển động máy quay phổ biến bao gồm:

  • Panning: Quay ngang hoặc dọc theo một trục cố định.
  • Tilting: Quay lên hoặc xuống theo một trục cố định.
  • Zooming: Thu phóng hình ảnh bằng cách điều chỉnh độ dài tiêu cự của ống kính.

4. Ánh sáng  

Ánh sáng trong quay phim rất quan trọng. Nó chẳng khác gì nghệ thuật sáng tạo trong nhiếp ảnh. Khi bạn hiểu và làm chủ được ánh sáng, sẽ tạo ra những cảnh quay đẹp mắt, giàu tính nghệ thuật.  Cách thật đơn giản nhất là sử dụng ánh sáng tự nhiên. Bạn nên lựa hôm trời đẹp mà quay. Ánh sáng mặt trời tỏa sáng khắp mọi nơi. Đó là thứ ánh sáng tuyệt vời mà ngay cả nhà làm phim nhà nghề quốc tế cũng phải tận dụng.

Cụ thể về cách quay video bạn theo dõi ở video dưới đây: 

Phần 3: Nâng Tầm Video Với Hậu Kỳ Và Tư Duy Chuyên Nghiệp

1. Âm Thanh Là Vua

Bạn có thể chấp nhận một video hơi mờ, nhưng không ai muốn xem một video có âm thanh tệ. Hãy đảm bảo bạn thu âm ở nơi yên tĩnh, sử dụng micro rời và đừng quên tầm quan trọng của nhạc nền và hiệu ứng âm thanh (SFX) để tạo cảm xúc.

• Gợi ý: Bạn có thể tìm thấy hàng triệu bản nhạc và SFX chất lượng cao, miễn phí bản quyền trên các nền tảng như Artlist để nâng tầm video của mình.

2. Chỉnh Màu (Color Grading): “Trang Điểm” Cho Video

Chỉnh màu là bước cuối cùng để tạo ra một “mood” điện ảnh. Nó không chỉ là kéo cho màu sắc rực rỡ hơn, mà là việc điều chỉnh màu sắc để gợi lên một cảm xúc nhất định (ấm áp, lạnh lẽo, kịch tính…). Các phần mềm phổ biến để chỉnh màu là DaVinci Resolve (có bản miễn phí rất mạnh) và Adobe Premiere Pro.

Phần 4: Con Đường Của Bạn Phía Trước

Học quay phim là một hành trình dài, và bài viết này chỉ là tấm bản đồ khởi đầu.

• Thực hành, thực hành và thực hành: Đừng chỉ đọc. Hãy cầm máy lên và quay. Đặt cho mình một dự án nhỏ: quay một video nấu ăn, một chuyến đi chơi cuối tuần, hay một cuộc phỏng vấn ngắn với bạn bè.

• Phân tích phim của người khác: Khi xem một bộ phim hay một video ca nhạc, hãy tự hỏi: “Tại sao họ lại đặt góc máy này? Ánh sáng từ đâu tới? Họ đã di chuyển máy quay như thế nào?”

• Đi tìm sự hướng dẫn chuyên nghiệp: Tự học có thể giúp bạn đi một quãng đường, nhưng để đi nhanh hơn và tránh những lỗi sai không đáng có, một môi trường học tập bài bản là vô giá.

Chúng tôi hiểu rằng mỗi người có một nhu cầu khác nhau trên hành trình này:

1. Nếu bạn ở Hà Nội và muốn tìm một trung tâm uy tín, hãy tham khảo danh sách tổng hợp của chúng tôi tại bài viết: Học quay phim ở đâu Hà Nội?.

2. Để tiết kiệm thời gian, hệ thống hóa toàn bộ kiến thức trong bài viết này và được hướng dẫn trực tiếp từ chuyên gia, Khóa học quay phim chuyên nghiệp chính là con đường tắt dẫn bạn đến thành công. Khóa học được xây dựng và giảng dạy bởi tác giả Lê Nam, một phóng viên truyền hình kỳ cựu với gần 20 năm kinh nghiệm làm việc tại các đài truyền hình lớn. Những kiến thức thực chiến của anh sẽ giúp bạn tránh được những sai lầm mà người mới bắt đầu thường gặp.

3. Và nếu bạn nhận ra rằng mình cần một giải pháp chuyên nghiệp ngay lập tức cho dự án của công ty hay sự kiện quan trọng, đội ngũ của chúng tôi luôn sẵn sàng. Hãy tham khảo Dịch vụ quay phim chuyên nghiệp để có những sản phẩm hoàn hảo nhất.

Chúc bạn có những cảnh quay thật đẹp và sớm tạo ra những video triệu view!